De onderstam bepaald voor een groot gedeelte de groei en uiteindelijke hoogte van de boom. Termen als laag, half, hoogstam slaan enkel op hoe hoog de onderste takken van de kroon beginnen. Dus deze termen hebben niets te maken met de uiteindelijke hoogte van de boom die hij zou kunnen bereiken.
Wereldwijd heb je een enorm scala aan onderstammen. Ieder land heeft een eigen traditie aangepast aan de daar heersende omstandigheden.
Ik gebruik de onderstammen wavit, adesoto, torinel en sinds kort ook wur 766, experimenteel,. In het verleden heb ik ook rubira gebruikt maar de hergroei, na verplanten, verliep moeizaam. Bovendien is deze perzik onderstam erg gevoelig voor krulziekte. Vandaar dat ik rubira niet meer gebruik. Behalve voor een experiment met avalon pride. Zie daar. Ook de veel gebruikte onderstam, in nederland, st.julien A is bij mij afgevallen. Wavit en wur zijn duidelijk beter in veel eigenschappen. Als referentie punt wordt st.julien nog wel door mij gebruikt. Onderstam vva-1 gebruik ik niet. Te gevoelig voor droogte en mineralen tekort, en er zijn berichten over grotere gevoeligheid voor bacteriekanker bij de erop geënte fruitrassen. Adesoto is een bodemvage onderstam. Alle onderstammen die ik gebruik vormen weinig wortel opslag. Denk er wel aan dat hoe zwakker de onderstam is hoe meer je moet opletten op de groei omstandigheden.
De grond kwaliteit heeft ook duidelijk invloed op de uiteindelijke hoogte en gezondheid van de boom. Wavit kan bv op goede gronden, niet gesnoeid, 4 meter worden. Maar er zijn binnen de rassen zelf ook nog groei verschillen die invloed hebben.
WAVIT: goed voor abrikoos en pruim. Kan echter slecht tegen natte bodems. Aangename groei en wordt tot 25% minder hoog dan st.jul.
ADESOTO: goed voor perzik en abrikoos. Bodem vaag, kan op allerlei gronden. Bij mij wil hij ook op de natere gedeelten van mijn tuin goed groeien. Groeit tot 15% groter dan st.jul.A en is ook te gebruiken om er een, niet al te hoge, hoogstam van te maken. Hij gedijt goed op bodems waar bodem moeheid heerst door voorafgaande langdurige teelt van perzik.
TORINEL: Goede onderstam uit frankrijk, groei ongeveer gelijk tot ietse pietsie groter dan wavit. Geeft bij wortel beschadiging, schoffelen enz, veel opslag uit de wortels. Diep planten voorkomt dit grotendeels. Ik ben er grotendeels van af gestapt ivb wortel opslag
WUR766: Nieuwe spinosa [ sleedoorn] onderstam die, naar zich laat aanzien, ongeveer dezelfde groeikracht heeft als wavit. Met even goede invloed op vruchtgrootte. Hij is bodemvaag en kan op vele gronden groeien. Vochtig tot droog, neutraal en basisch. Hij zou zelfs kortdurende overstromingen kunnen verdragen. Maar dat heb ik nog niet uitgeprobeerd, de ark is nog niet afgebouwd. En het belangrijkste: zowel abrikoos en perzik doen het prima op deze onderstam. Vooral bij perzik komt er nu een gezonde onderstam die redelijk kleine bomen geeft met een zeer goede invloed op de vruchtmaat. Ik ben benieuwd hoe de uiteindelijke groeikracht is bij mij, in vergelijking met wavit. Maar hij is na aanplant wel wat gevoeliger voor concurrentie van sterk groeiend onkruid en bomen enz. dan st.julA. Maar als hij eenmaal goed aangeslagen is, dan is dit probleempje voorbij. Bij staan ze gewoon in het gras en niks kale boomspiegel.
Verder ben ik heel benieuwd hoe hij de bloemknop vorming stimuleert. Er zijn rassen die armbloemig zijn, dwz ze vormen standaard weinig bloemen. Vooral bij sommige perzik rassen zoals redwing en fruteria. Ook ben ik benieuwd naar de invloed op het begin van vruchtdracht. Bij abrikoos bergeron kan het vrij lang duren eer de bloei begint, dit in samenhang met de gebruikte onderstam. Bergeron op st.jul A kan soms wel pas na 5 a6 jaar voldoende bloei geven. Vuistregel is dat hoe sterker de onderstam hoe later de bloei intreed. Maar er zijn dus ras verschillen. Deze 2 problemen zouden door de wur onderstam geen probleem meer hoeven te zijn.